یافتههای نوین علوم اعصاب نشان میدهد احساس عمیق بیحوصلگی و بیانگیزگی برخی افراد میتواند ناشی از اختلال در مدارهای مغزی مرتبط با انگیزه و پاداش باشد، نه لزوماً تنبلی یا ضعف اخلاقی. همه ما افرادی با انگیزههای متفاوت را میشناسیم؛ برخی برای هر هدفی فرسنگها تلاش میکنند و برخی حتی کوچکترین اقدام را انجام نمیدهند. […]
یافتههای نوین علوم اعصاب نشان میدهد احساس عمیق بیحوصلگی و بیانگیزگی برخی افراد میتواند ناشی از اختلال در مدارهای مغزی مرتبط با انگیزه و پاداش باشد، نه لزوماً تنبلی یا ضعف اخلاقی.
همه ما افرادی با انگیزههای متفاوت را میشناسیم؛ برخی برای هر هدفی فرسنگها تلاش میکنند و برخی حتی کوچکترین اقدام را انجام نمیدهند. پژوهشهای علوم اعصاب نشان میدهد این تفاوت ریشه در عملکرد مغز دارد، نه اخلاق یا شخصیت افراد.
داستان دیوید: از موفقیت تا بیتفاوتی مطلق
دیوید، جوانی موفق و اجتماعی، پس از دو سکته خفیف در گانگلیونهای پایه مغز، علاقهاش به کار و اطرافیان را از دست داد. او دیگر حتی در مواجهه با مشکلات مالی یا شغلی، واکنش نشان نمیداد. این بخش مغز پلی حیاتی بین خواستههای فرد و اقدام برای تحقق آنهاست و اختلال در آن منجر به بیانگیزگی شدید میشود.
سازوکار مغزی: وقتی مدار پاداش مختل میشود
افراد با گانگلیونهای پایه آسیبدیده حتی برای کارهای ساده اقدام نمیکنند مگر با دستور مستقیم دیگران. پژوهشها نشان میدهد مشکل اصلی ارزیابی نادرست هزینه و فایده است؛ برای مغز این افراد، تلاش از پاداش محتمل سنگینتر است.
نورونهای دوپامین؛ موتور محرک «خواستن»
دیوید با دارویی که گیرندههای دوپامین مغز را تحریک میکرد درمان شد. دوپامین تنها ماده لذت نیست، بلکه موتور محرک خواستن و جستوجوی پاداش است. پس از درمان، انگیزه او بازگشت و توانست زندگی عادی خود را از سر بگیرد.
درسهایی برای افراد سالم: تصمیمگیری برای بیانگیزهها دشوار است
مطالعات روی دانشجویان نشان داد مغز افراد بیانگیزه هنگام ارزیابی ارزش یک کار، فعالیت بیشتری دارد. تصمیمگیری برای آنها انرژی ذهنی زیادی میطلبد و اغلب از انتخابهای مهم طفره میروند.
راهکارهای عملی: همکاری با مغز
-
برنامهریزی پیشدستانه: برنامهریزی روزانه یا هفتگی بار تصمیمگیری لحظهای را کاهش میدهد.
-
فعالیتهای معنادار: گنجاندن فعالیتهای لذتبخش یا موفقیتآفرین، ارزش پاداش مغز را بالا میبرد.
-
تحرک بدنی: ورزش هوازی و پیادهروی، سامانه دوپامین را تحریک و انگیزه را افزایش میدهد.
-
یادآورهای خارجی: زنگ هشدار یا قرار دادن اشیای محرک در محیط، آغاز فعالیت را تسهیل میکند.
با درک ریشههای عصبشناختی بیانگیزگی و همکاری با مغز، حتی افراد بیانگیزه نیز میتوانند پاسخ «نه» خودکار را به «شاید بله» تبدیل کنند.
- نویسنده : ایرانیان تحلیل
- منبع خبر : وبگاه گاردین
