.ایرانیان تحلیل – تحلیل جامعهشناختی و حقوقی از پدیده پنهانکاری پروندههای سنگین در هر نظام قضایی، اصل برائت رکن بنیادین عدالت است؛ اما برائت، با رسیدگی علنی و روشن معنا پیدا میکند، نه با بسته شدن. درهای اطلاعرسانی در سالهای اخیر، مواردی بوده. که پروندههای سنگین ـ از فساد تا خشونت خانگی ـ دوبار بسته […]
.ایرانیان تحلیل – تحلیل جامعهشناختی و حقوقی از پدیده پنهانکاری پروندههای سنگین
در هر نظام قضایی، اصل برائت رکن بنیادین عدالت است؛ اما برائت، با رسیدگی علنی و روشن معنا پیدا میکند، نه با بسته شدن. درهای اطلاعرسانی در سالهای اخیر، مواردی بوده. که پروندههای سنگین ـ از فساد تا خشونت خانگی ـ دوبار بسته شدهاند، بیآنکه افکار عمومی بداند. در این فاصله چه اتفاقی افتاده است. این پدیده کوچک نیست؛ زنگ خطری است. برای اعتماد عمومی و معنای واقعی عدالت.
از منظر جامعهشناختی، سیستم قضایی. زمانی سرمایه اجتماعی. تولید میکند. که قابل پیشبینی، دسترسپذیر و شفاف عمل کند. هر پروندهای که بهطور. ناگهانی «مختومه» اعلام میشود، در واقع پیامی. به جامعه میفرستد: «عدالت، برای همه یکی نیست.» چنین رخدادی، نه فقط برای قربانی یا شاکی، بلکه برای میلیونها. شهروندی که امیدشان. را بر قانون بستهاند، ضربهای حیثیتی است. در سکوت دستگاهها، رسانهها. هم اغلب دچار خودسانسوری. یا ترس تهدید میشوند، و جامعه آرامآرام میآموزد. که پیگیری حقیقت خطری پرهزینه است.
اصل برائت از نگاه حقوقی
در سوی دیگر، از نگاه حقوقی، اصل برائت به معنای امتیاز نفوذ یا مصونیت نیست. متهم، اگر واقعاً بیگناه است، باید از بررسی علنی استقبال کند. تا افکار عمومی بداند. عدالت اجرا شده، نه محو. اما در بسیاری از پروندهها وقتی. نام یک چهره «مطرح» به میان میآید، بازی به سمت. سایهها میرود: تطمیع شاکی، فشار روانی، مصالحه پشت درهای بسته، یا حتی حذف شکایت از مسیر قانونی. قانون گفته است. «رضایت شاکی» شرط مختومگی است، اما هر رضایتی الزاماً. آزادانه نیست. گاه اضطرار، تهدید مالی. یا فشار اجتماعی. لباس «رضایت» بر تن دارد.
جامعهشناسان بر این باورند. که تکرار چنین الگوهایی. به مرور باعث شکلگیری. احساس ناعدالتی ساختاری میشود؛ همان حسی که شهروند. را از صندوق رأی تا اتاق. دادگاه بیاعتماد میکند. نتیجه، فرسایش آرام. سرمایه اعتماد است؛ فرسایشی که هیچ تریبونی نمیتواند. ترمیمش کند، مگر با بازگشت به اصل سادهی عدالت: «پاسخگویی».
پروندهای که بدون. شفافسازی. بسته میشود، صرفاً یک دعوای پایانیافته نیست؛ نشانهای است. از خلأ میان. قانون و جامعه. شاید وقت آن رسیده. دستگاههای. قضایی و رسانهها به جای. محافظت از نام افراد، از نام عدالت صیانت کنند. چون در نهایت، پروندهها مختومه میشوند، اما حافظه اجتماعی هرگز.
پایان خبر/ایرانیان تحلیل
- نویسنده : ایرانیان تحلیل
