یک باستانشناس معتقد است تمرکز سنتی باستانشناسی ایران بر خشکی، باعث نادیدهماندن نقش کلیدی خلیجفارس در شکلگیری تمدنهای کهن شده است؛ نقشی که یافتههای جدید، آن را پررنگتر از همیشه نشان میدهد. غفلت تاریخی از دریا در پژوهشهای باستانشناسی عباس مقدم، باستانشناس، با تأکید بر ظرفیتهای مغفولمانده خلیجفارس در بازخوانی تاریخ تمدنی ایران، میگوید. تمرکز […]
یک باستانشناس معتقد است تمرکز سنتی باستانشناسی ایران بر خشکی، باعث نادیدهماندن نقش کلیدی خلیجفارس در شکلگیری تمدنهای کهن شده است؛ نقشی که یافتههای جدید، آن را پررنگتر از همیشه نشان میدهد.
غفلت تاریخی از دریا در پژوهشهای باستانشناسی
عباس مقدم، باستانشناس، با تأکید بر ظرفیتهای مغفولمانده خلیجفارس در بازخوانی تاریخ تمدنی ایران، میگوید. تمرکز تاریخی مطالعات باستانشناسی بر زاگرس و دشتها، موجب کمتوجهی به دریا شده است. به گفته او، این رویکرد باعث شده. بخش مهمی از تعامل تمدنهای کهن ایران با پهنههای دریایی کمتر شناخته شود، در حالی که شواهد موجود، خلیجفارس را یکی از کلیدیترین پهنههای تمدنی ایرانزمین معرفی میکند.
میراث نگاههای قدیمی و اثر آن بر پژوهش امروز
مقدم با اشاره به دیدگاههای باستانشناسان خارجی در اوایل قرن بیستم توضیح میدهد. که پژوهشگرانی مانند دمورگان و اشتاین، به دلیل تصور بالا بودن سطح آب دریا، امکان شناسایی زیستگاههای پیشازتاریخی در کرانههای خلیجفارس را محدود میدانستند. این نگاه، در زمان خود اثرگذار بود و موجب شد. برنامهریزی جامعی برای بررسی این پهنه شکل نگیرد.
کشف شهری ۳۰ کیلومتری در پیوند با دریا
به گفته این باستانشناس، بررسیهای انجامشده تاکنون بیشتر محدود و موردی بوده است، اما همان مطالعات نیز نتایج مهمی به همراه داشتهاند. او از شناسایی شهری با طول حدود ۳۰ کیلومتر خبر میدهد. که بهطور مستقیم با دریا در ارتباط بوده. و اجزای متنوع آن، اطلاعات ارزشمندی درباره زیست دریامحور، معیشت و الگوی ارتباط انسان با دریا ارائه میدهد.
چگاسُفلا؛ کلید فهم پیوند تمدن و دریا
مقدم محوطه چگاسُفلا را یکی از نقاط کلیدی این بازخوانی تاریخی میداند. به گفته او، این محوطه نشان میدهد. هویتهای شوشانی و انشانی حدود شش هزار سال پیش، آگاهانه مکانی را برای استقرار انتخاب کردهاند. که تنها ۲۰ کیلومتر با خلیجفارس فاصله دارد؛ انتخابی که بیانگر اهمیت دریا در شکلگیری تمدنهای کهن است.
پژوهش، شرط حفاظت از میراثفرهنگی
این باستانشناس تأکید میکند. که بدون پژوهش علمی، محوطههای تاریخی. در برابر فعالیتهای عمرانی آسیبپذیر خواهند بود. به باور او، پژوهش مقدمه حفاظت و بهرهبرداری آگاهانه. از میراثفرهنگی است. و میتواند به مشارکت اجتماعی نیز منجر شود.
موزهای از دل گورستان
مقدم در جمعبندی سخنانش میگوید. چگاسُفلا با توجه به گورستان شاخص خود، این ظرفیت را دارد. که به نخستین «موزه گورستان» جهان تبدیل شود. تجربه بازدید عمومی در سال ۱۳۹۴ و حضور بیش از ۴۲۰۰ نفر در مدت دو ماه، نشان میدهد. معرفی علمی و درست میراثفرهنگی، نقش مهمی در صیانت پایدار آن دارد.
- نویسنده : ایرانیان تحلیل
- منبع خبر : میراث آریا
